Image
Theaterstuk vraagt aandacht voor stigmatisering van patiënten met schizofrenie
Theaterstuk vraagt aandacht voor stigmatisering van patiënten met schizofrenie
In het theaterstuk ‘Dagboek van een Gek' speelt Arif Hakan uit Heusden hoe een persoon stap voor stap schizofreen wordt. Na wekelijkse inleefmomenten in psychiatrisch ziekenhuis Asster in Sint-Truiden werd het voor de acteur ook een aanklacht tegen de kwetsende reacties van ‘normale' mensen.
Heusden-Zolder
“Tijdens mijn gesprekken met schizofrene patiënten was ik ontsteld door de enorme psychologische pijn die ze hebben door de stigmatisering”, zegt Hakan. Hij trok een jaar lang naar Asster, twee tot drie keer per week. “Ik wilde er observeren hoe de zieke personen leven om mijn rol te kunnen spelen voor het stuk ‘Dagboek van een Gek'. Dat gaat over een ambtenaar in het negentiende-eeuwse Rusland die langzaamaan gek wordt.” “Tijdens mijn observaties en gesprekken met familie, artsen en patiënten heb ik beslist om er een sociaal project van te maken. Ik heb met eigen ogen gezien hoe een zogenaamde ‘dorpsgek' wordt weggelachen, weggejaagd of de politie op zijn dak krijgt. Sommigen bedelen voor een drankje voor 1 euro, maar dat komt door hun ziekte. In het psychiatrisch ziekenhuis zag ik hoe ze in de huid kruipen van een profeet, koning of zakenman. Ze verwachten dat de omgeving hen zo ook benadert. Voor ons is hun gedrag afwijkend, voor hen is het normaal. Sarcastische en beledigende opmerkingen kwetsen enorm. Dit drijft sommigen tot zelfmoord. Er moet meer begrip komen voor deze ziekte, schizofrenie is een ziekte zoals suikerziekte en hartproblemen, die patiënten lachen we toch ook niet uit.”
Fantasiewereld
Arif Hakan is enorm geraakt door de tragedie waarin schizofrene patiënten leven: “Ze vluchten in hun fantasiewereld omdat ze onze maatschappij niet aankunnen.” Dit is ook het thema van het bekende literatuurstuk ‘Dagboek van een Gek' van Nikolay Gogol uit 1830. “De Russische schrijver begon met maatschappelijk realisme, een verhaal over een gewone mens, een ambtenaar die gek wordt, en niet langer een heldenverhaal.” © rr In het theaterstuk gelooft ambtenaar Poprichev dat honden praten en spionagebendes vormen. Hij begint te geloven dat hij de koning van Spanje is. “In het toneelstuk worden deze zieken gemarteld. Vroeger dachten ze dat ze met shocktherapie en met stokken de gekheid uit hun lijf konden slaan. Gelukkig zijn de tijden veranderd. In Asster heb ik gezien hoe lief de patiënten worden behandeld. Het personeel is erg geduldig en met medicijnen kunnen patiënten worden gekalmeerd om hun ziekte onder controle te houden.”
Taboe
De Heusdense acteur heeft zijn eenpersoonstoneel al opgevoerd voor enkele tientallen schizofrene patiënten. “Met tranen in hun ogen vertelden ze hoe blij ze waren dat eindelijk iemand hen had opgemerkt en had erkend. Stigmatisering is een veel groter probleem dan we denken. Sommige mensen beseffen in eerste instantie niet dat ze in twee werelden leven. Velen zijn bipolair maar durven er niet voor uitkomen. Met mijn theaterstuk hoop ik taboes te doorbreken. Niemand hoeft zich hiervoor te schamen. Over andere ziekten hangt toch ook geen schaamte. Ik ben blij dat ik het probleem onder de aandacht breng en ik hoop dat mijn vonkje overslaat, dat het zieken kracht geeft en dat het de ogen opent van medeburgers en wetgevers.”
Bron: Nieuwsblad, Donderdag 9 november 2023
Zahra Boufker en Marij Wyers
Foto © Mine Dalemans
Dagboek van een gek – Eenpersoons toneel over een schizofrene ambtenaar die geleidelijk gek wordt.