Image
Wie wil nu nog schooldirecteur worden?
Wie wil nu nog schooldirecteur worden?
Een goede directeur is goud waard. Alleen: wie wil die job nog? En houdt het daarna ook vol? Behalve door een lerarentekort wordt het Vlaamse onderwijs ook bedreigd door een directeurstekort. ‘Vooral de vervaging tussen werk en privé weegt.’
De vraag is hoe de trend kan omgebogen worden. ‘We moeten evolueren naar gedeeld leiderschap’, zegt Yves Demaertelaere van de Broeders van Liefde, die 75 directeurs onder zijn vleugels heeft. De laatste twee schooljaren stopten al twintig directeurs. Een deel ging met pensioen, zocht een andere uitdaging of stapte op omdat ‘de mayonaise niet pakte’. Voor 1 september moesten de Broeders van Liefde op zoek naar twaalf directeurs: negen vacatures zijn ingevuld, drie nog steeds niet. ‘Sommige vacatures stonden meer dan een jaar open.’
Dat gedeelde leiderschap vult Demaertelaere op twee manieren in: de scholengroep evolueert zo veel mogelijk naar directieteams (‘Eén school, één directeur: is dat nog van deze tijd?’), en gelooft dat directies groeien als ze hun verantwoordelijkheid delen met anderen ‘Daardoor krijgen de leerkrachten meer autonomie, en kunnen we werken aan het ontwikkelen van leiderschap.’
Dat lijkt evident, maar gebeurt nog weinig op scholen, merkt Hannelore De Greve, onderzoeker bij het Expertisecentrum Groeikracht in Onderwijs van de Karel de Grote Hogeschool. Ze begeleidt scholen die een nieuwe directeur zoeken of de wanhoop nabij zijn. ‘Heel vaak beginnen ze pas te zoeken als het te laat is. Leerkrachten worden dan overvallen met de vraag: “wil jij geen directeur worden?”. Proactief werken kan een grote winst opleveren.’
Ook het ontdekken van andere scholen en vormen van leidinggeven inspireert, merkt ze. ‘Leerkrachten hebben een heel beperkt zicht op het schoolleiderschap. Vaak is hun kennis beperkt tot hun eigen directeur.’ Wat ze dan zien is iemand die brandjes blust, met administratie worstelt, veel vergadert, door ouders aangesproken wordt, en als het even kan ook nog met pedagogie en visie bezig is. ‘Dat schrikt af, maar het kan dus ook anders.’
Sommigen vragen zich af of de functie – die duidelijk op een kantelpunt staat – niet nog radicaler herdacht moet worden. ‘Misschien moeten we af van het idee dat je de functie voor de rest van je loopbaan opneemt’, zegt directeur Dirk Kerckhoven. ‘Moeten we – zoals in het hoger onderwijs – niet naar mandaten?’
Een andere optie – en die ligt gevoelig in het onderwijs – is volgens hem breder rekruteren. ‘In het onderwijs is het nog steeds zo dat je een kip moet zijn om te weten wat een ei is. Onderwijs is koterij. Maar een goede leidinggevende zet zich daarboven.’
Ook voor Demaertelaere is dat een piste. ‘Vaak heb je meer aan een goede peoplemanager dan aan iemand die het onderwijs vanbinnen en vanbuiten kent. Het is ook een kans om nieuwe skills of een andere werkcultuur binnen te brengen.’ De voorwaarde is dan wel dat er elders binnen de organisatie pedagogische kennis aanwezig is.
Dat de beste leerkracht van een school niet langer directeur wordt, is volgens hem niet per se een negatieve evolutie. ‘Als de beste leerkracht directeur wordt, heb je niet automatisch een goede directeur. Je bent dan alleen een zeer goede leerkracht kwijt.’
De Standaard, 20/08/2022